Hành hương Đức Mẹ Lourdes (Lộ Đức) tại Pháp ©Mathilde Tuyết Trần, France 2013 – https://mttuyet.fr

Điểm hành hương Đức Mẹ Lourdes (Lộ Đức) tại Pháp là một điểm hẹn quan trọng của người Công giáo. Nhưng người Việt ít hình dung ra được vị trí địa lý cũng như các sự kiện xảy ra ở Lourdes.

Tôi là người ngoại đạo nhưng rất hoan hỉ đưa chồng và bạn đi hành hương ở Lourdes, nên cũng cảm nhận được Đức Mẹ ban ơn. Ai bảo Đức Mẹ Lourdes rất linh thiêng là cũng đúng. Ở chỗ uống nước nguồn của Lourdes có ghi câu “Nếu không tin thì không có hiệu ứng gì cả”. Chính niềm tin và cái tâm, cái lòng thành của mình mới đem lại cho mình điều tốt lành. Tôi vẫn cười người nhà giầu đi xin Chúa, xin Phật cho giầu thêm hơn!

Không khí rất đặc biệt của Lourdes thì không có nơi đâu có. Đứng trên đất của Đức Bà Lourdes, người tứ xứ đổ về hành hương cảm thấy gần gũi nhau vì đến đây trong cùng một mục đích cầu cứu nạn, bớt khổ ải, uống chung một nguồn nước, tắm chung một nguồn nước, khung cảnh gợi lên một sự lắng đọng, tĩnh tâm, an lành, có núi, có sông, có cây cỏ hoa lá thiên nhiên.

Tháng ba đến Lourdes thì thành phố còn yên tĩnh, trong lành, mọi nơi đều vắng vẻ, khách hành hương chưa kéo đến nhiều. Trong ngày và ban đêm, đều có người đến cầu nguyện, hay tham dự thánh lễ ngay trước hang nơi Đức Mẹ hiện ra. Ai cũng xin một ngọn nến trắng, xếp hàng theo chân những người hành hương khác đi vòng hang, tay sờ vào vách đá, hứng vài giọt nước trong hang đá nhỏ xuống bôi lên đầu. Thánh lễ được tổ chức nhiều lần trong ngày, ban đêm có lễ rước nến bắt đầu vào 21.00 giờ, ánh nến của hàng ngàn người hành hương lung linh rất đẹp, rất ấm cúng trong màn đêm xanh đen.

Hai thánh đường đều rất đẹp, từ kiến trúc cho đến thiết kế nội thất. Trên vách tường đá bên hông thánh đường, nơi Đức Mẹ hiện ra có những tấm bảng viết bằng nhiều thứ tiếng, riêng tấm bảng cuối cùng, hình tròn, viết bằng tiếng Việt „Con hãy đến uống và rửa ở suối này“ có vinh dự được treo ngay trên hang đá nơi Đức Mẹ hiện ra.

Bên bờ sông, một cái gọi là “piscine” (hồ tắm) được thiết lập để người hành hương được tắm suối nguồn của Lourdes. Đầu nguồn suối nằm ngay dưới chân hang đá nơi Đức Mẹ hiện ra, nước chảy mạnh, trong vắt, mát lạnh, uống rất ngon. Ai cũng uống nước suối ở thánh địa, và hứng trong bình, trong chai đem về. Nhiều người ở tận Mỹ, Úc…các nơi xa xôi đều chịu khó xách lên máy bay đem về 5, 10 lít nước suối nguồn thánh địa để cử hành các thánh lễ như lễ rửa tội.

Muốn đi tắm nước suối thánh địa, thì hồ bơi có hai bên, bên nam và bên nữ. Tùy theo mùa, mọi người phải chờ đến lượt cho vào từng loạt ba người, năm người…. Bên trong mỗi người hành hương được một linh mục và hai người thiện nguyện giúp đỡ đọc kinh cầu nguyện và đắm mình trong nước suối lên đến tận cổ vài phút. Nước suối vào tháng ba thì lạnh khoảng 8°, 9°, chồng tôi và bạn tôi lạnh run cầm cập sau khi tắm, nhưng rất vui vẻ, toại nguyện.

Sự kiện vị Giáo hoàng mới, Phanxicô I. (François I.), được ca ngợi là người sẽ “mở cửa” Giáo hội, tạo nên một không khí phấn chấn cho người Công giáo, mà báo chí Pháp gọi là “Papamania”. Ngày chủ nhật 24.03 vừa qua tại thủ đô Paris lại có một cuộc biểu tình rất lớn với gần 1,3 triệu người dân chống lại đạo luật “Kết hôn đồng tính luyến ái” cùng những hậu quả kế tiếp mới được đa số dân biểu Quốc hội Pháp thông qua, và đang chờ Thượng viện Pháp phê chuẩn. Hàng ngàn xe bus miễn phí chở đầy người về Paris tham dự cuộc biểu tình.

Ngoại trừ những ngoại lệ có thể có, giáo hội Công giáo Việt Nam hiện nay vẫn còn khắt khe với cộng đồng xã hội, với người ngoại đạo, vì sợ “bị lợi dụng”, trong khi giáo hội ở Pháp, ở Đức cởi mở hơn, mở rộng tay đón tiếp người có thiện cảm và lòng tin với đạo, thí dụ như những cuộc hôn nhân giữa người có đạo và ngoại đạo được chấp nhận dễ dàng, được cử hành trong nhà thờ. Niềm tin và lòng thành đâu phải chỉ lệ thuộc hoàn toàn về việc có học thuộc lòng giáo lý hay không, như cuộc đời và niềm tin của nữ thánh Marie-Bernard Soubirous đã chứng minh, là một thí dụ. Đạo Phật cũng cởi mở hơn, cửa chùa lúc nào cũng rộng mở, và các thầy không hề phân biệt đối xử, tôi chưa bao giờ nghe một thầy hỏi ai, có đạo hay không có đạo, có quy y hay không có quy y. Nhiều người Pháp dù đã vào đạo Thiên chúa giáo, vẫn đi thiền, đi chùa nghe giảng Phật pháp ở Pháp. Tôn giáo là Ơn Trên ban xuống cho con người trần thế, tôn giáo không phải là ân huệ của con người ban cho con người để quản lý con người. Như, có ai cấm tôi tin vào Đức Mẹ và có ai cấm Đức Mẹ ban ơn cho tôi ?

Lourdes khi xưa là một làng nhỏ, đồng ruộng thiên nhiên hoang sơ, nằm ở dưới chân một ngọn núi đầu tiên của rặng núi Pyrénées, biên giới thiên nhiên của hai nước Pháp và Tây Ban Nha, gần về hướng biển Đại Tây Dương (Atlantique). Nếu không đi đến được tận nơi, nhìn tận mắt thì không thể hình dung ra được dãy núi Pyrénées trùng trùng điệp điệp, trải ngang từ biển Địa Trung Hải cho đến biển Đại Tây Dương, dài 430 cây số, chiếm một diện tích là 19.000 cây số vuông, đỉnh cao nhất là Pic d’Aneto cao 3.404 mét. Nếu đi đường bộ bằng xe hơi đến Lourdes du khách sẽ có cảm giác xe đi thẳng vào dẫy núi rất đẹp, tuyết phủ trắng nhiều đỉnh núi, không khí mát hẳn lại (hay lạnh thêm hơn, tùy mùa) và rất yên tĩnh, ít tiếng động.

Nơi Đức Mẹ hiện ra là một hang đá. Bây giờ đến Lourdes thì đồng ruộng không còn, chung quanh nơi Đức Mẹ hiện ra mọc lên một thành phố nhỏ với đầy đủ dịch vụ cho khách khắp thế giới đến hành hương kể từ năm 1858. Mỗi năm có khoảng 6 triệu người về đây hành hương, trong số đó có đến 1/10 là người tàn tật và bệnh nặng.

Thành phố Lourdes hiện nay có chưa tới 15.000 dân, nhưng là một thành phố rất giầu có, vì Lourdes đứng hàng thứ ba, chỉ thua có Paris và Nice, về khối lượng du khách đến hàng năm. Ngoài khu vực hành hương, Lourdes còn có hai hang động (grottes des Sarrazins và grotte du Loup), một hồ nước thiên nhiên (lac de Lourdes), và lâu đài của Lourdes mà du khách có thể thăm viếng, thư giãn.

Muốn đến thăm Lourdes có nhiều phương tiện: đường bộ đi bằng xe hơi nhà, xe bus (Lourdes cách Paris khoảng 900 cây số tùy theo điểm xuất phát, chi phí xăng cho một tuyến đường là khoảng 120€ cộng thêm tiền lộ phí khoảng 90€ nữa, thì phí tổn di chuyển cho một xe hơi/một chiều đi hay về tuyến Paris-Lourdes là khoảng 210€), đường sắt như dùng xe lửa cao tốc TGV từ Paris (giá vé thay đổi theo mùa, theo ngày, theo giờ mua vé, thấp nhất là 99€/một người/một chiều), đường hàng không từ các cảng Paris-Orly, Barcelone, Bruxelles, Londres, Milan đến phi trường Tarbes-Lourdes-Pyrénées rồi đi tiếp xe bus đến Lourdes cách đó khoảng 10 cây số, nhưng dù đi bằng phương tiện gì chăng nữa, cũng phải tính ít nhất hai ngày di chuyển để đến và rời Lourdes.

Lourdes trở thành địa điểm hành hương kể từ năm 1858 khi Đức Mẹ hiện ra 18 lần cho cô Bernadette Soubirous thấy ở hang đá mang tên grotte de Massabielle. Viên xã trưởng thời ấy tên là Amselme Lacadé bèn cho làm một hàng rào gỗ, ngăn cấm người kéo đến xin phép lành Đức Mẹ. Nhưng chỉ ít lâu sau, vào tháng 10.1858 ông ta phải nhượng bộ dưới áp lực của dân chúng và sự can thiệp của nữ hoàng Eugénie, vợ của hoàng đế Nã Phá Luân đệ tam (Napoléon III), để cho mọi người được đến hang động Massabielle. Bốn năm sau, 1862, sự hiện ra của Đức Mẹ được Giám mục Laurence của Tarbes công nhận chính thức, và công việc xây dựng thánh đường cùng khu vực hành hương bắt đầu. Hai thánh đường, một mang tên Notre-Dame-du-Rosaire và một mang tên là basilique de l’Immaculée-Conception được xây dựng ngay trên nóc hang đá nơi Đức Mẹ hiện ra. Dưới áp lực của dân chúng, chính quyền làng Lourdes bị bắt buộc phải xây dựng đường xá chung quanh khu vực hành hương, giải tỏa đất đai để xây dựng khách sạn, cửa hàng phục vụ khách hành hương. Khu vực hành hương của Lourdes hiện nay chiếm đến 51 hectares. Vị Giáo hoàng Jean-Paul II đã đến Lourdes hành hương hai lần vào năm 1983 và 2004, Giáo hoàng Benoît XVI đã đến hành hương vào năm 2008. Đến giờ có 68 phép mầu được giáo hội công nhận trong số khoảng 7.000 hồ sơ do người được ban ơn lành nộp làm minh chứng và xin công nhận.

Bernadette Soubirous sinh ngày 07.01.1844 tại nhà xay bột Boly (moulin de Boly), con gái đầu của ông François Soubirous và bà Louise Castérot. Hiện nay căn nhà sinh trưởng của Bernadette Soubirous vẫn còn được bảo tồn. Trải qua một thời niên thiếu khổ cực, trong một lần đi lượm củi và xương khô, khi được 14 tuổi, Bernadette thấy Đức Mẹ hiện ra lần thứ nhất vào ngày 11.02.1958 và cho đến ngày 16.07.1858 cô thấy Đức Mẹ hiện ra 18 lần. Trong lần hiện ra thứ 16, hình bóng người phụ nữ mặc áo trắng, đội khăn trắng, giây thắt lưng mầu xanh da trời, dưới mỗi chân là một đóa hoa hồng vàng cho biết danh hiệu của mình là “Que soy era immaculada councepciou” (Je suis l’Immaculée Conception, Ta là Đức Mẹ Đồng Trinh). Kể từ khi ấy Bernadette Soubirous cảm thấy được Ơn Trên kêu gọi nhưng không biết vào tu ở đâu, từ nhỏ đến lớn vì gia đình nghèo khó cô cũng không có điều kiện học đạo, chỉ thuộc một hai bài kinh cầu nguyện do gia đình truyền cho, 16 tuổi mới được các bà nữ tu dạy cho đọc và viết. Mãi đến năm 1866 (22 tuổi), tám năm sau thấy Đức Mẹ hiện ra, cô mới được nhận vào dòng tu des Soeurs de la Charité de Nevers (Nữ tu dòng Bác Ái ở Nevers). Ngày 29.07.1866 cô chính thức mặc áo nữ tu, nhận tên thánh là nữ tu Marie-Bernard. Sức khỏe của bà thường xuyên yếu kém từ nhiều năm trước, sau 13 năm trong dòng tu, nữ tu Marie-Bernard qua đời vào ngày 16.04.1879 tại Nevers, thọ 35 tuổi, linh cữu được đem xuống hầm mộ của dòng tu. Nữ tu Marie-Bernard Soubirous được Giáo hoàng Pie XI phong tử đạo ngày 14.06.1925 rồi ngày 08.12.1933 được phong thánh, và ngày lễ thánh của bà được ấn định là ngày 16.04 hàng năm. Hiện nay thánh Bernadette (Marie-Bernard Soubirous) an nghỉ trong quan tài bằng kính trong suốt ở nhà thờ la chapelle Saint-Gildard, Nevers, cũng là một nơi hành hương quan trọng cho người Công giáo.

Mùa hành hương hàng năm bắt đầu từ lễ Phục sinh (Pâques) cho đến hết tháng mười, nên giá sinh hoạt, khách sạn, nhà hàng lên cao ở mức tối đa, lại thường phải đặt chỗ ngủ, chỗ ăn trước. Trong thành phố có nhiều quán ăn bán thực phẩm của nhiều nước, không chỉ quán ăn Pháp. Giá ăn uống trung bình của một bữa ăn là 20-25€/người. Khả năng chỗ ngủ của Lourdes lên đến 33.700 chỗ, nhưng những nơi ngủ tốt, đầy đủ tiện nghi và gần thánh địa thì xem như là bị đầy thường trực, nhất là mỗi khách đến Lourdes đều lưu lại ít nhất là 3 đêm. Một khách sạn sang trọng 4 sao, ở gần thánh địa được mang tên khách sạn Soubirous.

Trong suốt mùa đông lạnh lẽo từ tháng mười một đến tháng ba du khách vẫn có thể viếng thăm Lourdes, một số khách sạn, nhà hàng, cửa tiệm (trong số 220 cửa hàng bán đủ mọi thứ quà lưu niệm, sách vở, pha lê, thực phẩm đặc sản như gan ngỗng, pa tê gan ngỗng…) vẫn tiếp tục mở cửa đón khách, giá cả mềm hơn, thí dụ như một đêm khách sạn 3 sao phòng đôi bình thường cho hai người là 125€, phải cộng thêm phí ăn sáng 10€/người, và thuế cư trú địa phương. Các công ty du lịch tổ chức từng đoàn từ 20 người trở lên được bớt từ 30% đến 40% trên giá phòng bán cho khách đi lẻ. MTT2013

Photo: Mathilde Tuyet Tran, Lourdes 2013